Het was een ploegende boer die in de buurt van de Chinese stad Xi’an in 1974 een archeologische vondst van wereldfaam deed. Hij stuitte op een voorwerp dat later één van duizenden terracotta soldaten bleek te zijn, meegenomen in het graf door qin Shi Huangdi, de eerste keizer van China.  

Al tijdens zijn leven (derde eeuw voor Chr.) liet deze keizer een begin maken met de bouw van een majestueuze tombe. Hij hoopte hier na zijn dood verder te kunnen leven in een ondergronds paleis, omringd door prachtige gebruiksvoorwerpen en beschermd door een leger van duizenden voetsoldaten, ruiters te paard, boogschutters en wagenmenners. Het Terracotta Leger van Xi’an, zoals de vindplaats wordt genoemd, is in 1987 uitgeroepen tot Unesco Werelderfgoed. Inmiddels zijn circa duizend soldaten uitgegraven en gerestaureerd. Vermoedelijk liggen er nog zesduizend bedolven onder een dikke laag aarde.

Zo ook de keizer zelf.In 2008 waren veertien van hen in Assen te zien. Wie destijds het Drents Museum bezocht, zal de aanblik van de levensechte soldaten niet snel vergeten. Elk met zijn eigen kapsel, mutsje en oogopslag. ‘Individueel choqueren ze evenzeer als opgenomen in hun legioen. Ze zijn geen standbeelden, ze zijn versteende mensen.

Ze kijken je aan en je slaat even je ogen neer,' schreef wijlen Kees Fens daags na zijn bezoek aan de tentoonstelling in De Volkskrant. Dat die soldaten voor even in Nederland waren was erg bijzonder, want het breekbare leger reist liever niet. Gelukkig laten de soldaten zich wel fotograferen, waardoor deze rijk geïllustreerde VAthuis lezing door historica Saskia Poelman mogelijk is.